Thema

Als het over hout gaat, waarom dan niet eens kijken naar de leverancier van al dat hout: de boom.

De boom zelf wordt ook gebruikt als ‘grafteken’, levend, dood, versteend, in zijn geheel of deels. Maar los van de boom als grafteken, spelen en speelden bomen van oudsher een belangrijke rol op begraafplaatsen. Daarover gaat dit thema.

In dit thema kijken we naar speciale grafvelden op de begraafplaats, waarop alleen graftekens van hout zijn voorgeschreven. Het gaat dan meestal om begraafplaatsen, die daarop graven aanbieden voor groepen mensen met een bepaalde achtergrond of voor een bepaald doel.

Er zijn begraafplaatsen, die in hun verordening uniforme graftekens voorschrijven voor de gehele begraafplaats of voor bepaalde grafvelden. En er zijn ook begraafplaatsen die voor de graftekens alleen hout als materiaal voorschrijven, bij sommige met een gevarieerde vormgeving, bij de meeste met een uniform grafkruis van hout.

Europese begraafplaatsen staan vol met beelden, meestal van natuursteen, maar ook hout is zeer geschikt.
Steen is koud, hout is warm, toch zijn er veel minder houten beelden.
In dit thema wordt onderscheid gemaakt tussen houten sculpturen en houtsnijwerk.

Lokaal, regionaal of nationaal zijn er in Europa verschillen in de vormgeving van een houten grafteken.
In Litouwen komt zowel in het openbaar als op begraafplaatsen de koplytstulpių, de kapelpilaar en het Lietuviški kryžia, het traditionele Litouwse kruis voor.
Het zijn prachtige staaltjes van volksarchitectuur, het mooist te zien op de Kruisberg in Šiauliai.

Lokaal, regionaal of nationaal zijn er in Europa verschillen in de vormgeving van een houten grafteken. Het fenomeen ‘Christus op de koude steen’ (zie Symboliek) wordt in Polen als ‘Christus in overpeinzing’ uitgebeeld.
Het beeld van Christus als denker kwam/komt veel voor in wegkapelletjes en werd later gekopieerd op begraafplaatsen, meestal uitgevoerd in hout.

Lokaal, regionaal of nationaal zijn er in Europa verschillen in de vormgeving van een houten grafteken. Het begrip Troiţe = (graf)kruis + H. Drie-eenheid komt veel voor in de traditionele volkskunst en specifiek in de houtsnijkunst in Roemenië. Het bestaat uit een kunstig uit hout gesneden kruisbeeld met veel ornamentele motieven en bovenaan een afdakje.